GISTA et GISTUM apud Recentiores

GISTA et GISTUM apud Recentiores

hospitum susceptio, Gall. Giste: Ius est, quod dominis feudalibus competebat, in vassallorum suorum praediis, qui statis ac conductis vicibus eos in domibus suis hospitio et conviviis excipere tenebantur. Quod quidem ius Mansionaticum, sub prima et secunda Galliae Regum stirpe; sub tertia vero, Gistum, Procuratio, Cenaticum, Comestio, Passtus, Prandium dictum est: Ad hoc inventum, ut dominus per terras vasallorum iter faciens, in publica diversoria non cogeretur divertere. Cuiusmodi tamen exceptionibus ne nimium gravarentur vasalli, earum in anno numerus, ut plurimum, in feudationum legibus definitus erat, quod passim astruunt vett. Chartae. Interdum et famulorum comitatum, obsequiumque, cum quo dominus in domum vasalli divertere poset, circumscriptum legimus; sed et ipsae procurationum expensae definitae nonnumquam: quae postea in nudam praestationem abiêre. Ab istiusmodi vero procurationibus nec ipsae Ecclesiae erant immunes. Quippe cum Principes aut Magnates Monasteria exstruebant, ab illis eâ fere semper conditione dotabantur, ut statis in anno vicibus in iisdem hospitari et convivio gratis excipi illis liceret. Quod ius potissimum Regibus ipsis, non in Monasteriis duntaxat, sed et in Ecclesiis Cathedralibus, quarum praedia et dotes Regalia dicuntur, competiisse legimus: adeo ut in earum collatione id privilegii sibi reservasle videantur. Hinc testatur Monachus S. Galli l. 1. c. 15. 16. et 17. Carolum Mag. in itinere non semel in Episcoporum domos divertisse et ab iis convivio exceptum. Cuius quidem iuris adeo fuêre studiosi, ut, etsi expeditionem et exercitum, pietatis gratiâ, indulsisse legantur, raro tamen Gistum aut Procurationem dimiserint, quod in Hist. Comit. Ambianens. pluribus observat C. du Fresne. in Gloss. Idem tamen docet, ex Regesto quodam S. Ludovici, Matthaeum Ep. Carnotensem, cum eodem Rege composuisse, super gistis et procurationibus, quas apud Carnotum et Fresneium villam Episcopi petebat, et pro quitatione eiusmodi gistorum eidem concesisse 500. Turon. annui reditus in perpetuum, A. C. 1259. etc. Ad hoc porro in Ecclesiis et Monasteriis id sibi iuris reservabant Principes, ut, ubi regiae ac publicae deeslent villae, in quas diverterent, in Ecclesiarum domos, ex ipso regaliorum iure, secederent. Quin etiam nuntiis ac missis Regiis idem iuris fuisle, ex Raderico patet l. 14. c. 34. ubi de Friderico I. Imp. etc. Vide et omnino praefatum C. du Fresne in Gloss. ubi et Catalogum Ecclesiarum ac locorum, in quibus Franciae Reges ius Gisti habebant, ex vet. Regest. et Rotulo pergamen. Camerae Computor. Paris. exhibet. Adde Notaes eius ad Ioinvillam p. 101. et 102. et Chopin. de Doman. l. 3. art. 1. 3. tit. 20. nec non quae infra dicemus in voce Procuratio.